Ankyloza:
Ankyloza jest to schorzenie atakujące stawy i powodujące ograniczenie ich ruchomości. U Marcelki, ankyloza wystąpiła w obrębie stawu skroniowo - żuchwowego, (ankylosis articulationis temporomandibularis)
Ankyloza - zesztywnienie jest na początku włóknistym , a następnie kostnym zrostem powierzchni stawowych lub tkanek otaczających, co powoduje trwałe unieruchomienie żuchwy. Jeżeli powstanie w wieku rozwojowym , jest przyczyną poważnych zaburzeń morfologiczno- czynnościowych i estetycznych, a nie leczone prowadzi do ciężkiego kalectwa. Zrost kostny może dotyczyć tylko wyrostka kłykciowego czy dziobiastego z kością skroniową lub zlania się w postaci mostu kostnego gałęzi żuchwy i nasady łuku jarzmowego w jedną całość (blok kostny) Całkowite zesztywnienie jest wynikiem zatarcia, zlania się elementów kostnych stawu w bezkształtną strukturę. Przyczyną są zwykle: uraz okołoporodowy (np. nieprawidłowe nałożenie kleszczy na główkę dziecka), urazy prowadzące do złamań, niektóre choroby (np. reumatoidalne zapalenie stawów s-ż, krwiopochodne zapalenie stawów ), następstwa pourazowe, nowotwory. W dzieciństwie , częściej niż zapalenie samego ssż, maja miejsce zapalenia ropne ucha środkowego, przyusznicy, krwiopochodne kości żuchwy lub wyrostka żuchwowego i w przebiegu tych schorzeń nierzadko dochodzi do jego zakażenie przez ciągłość, a jako zejście powstaje zesztywnienie ssż początkowo włókniste, a potem kostne. Aby upośledzić lub całkowicie unieruchomić żuchwę, wystarczy proces jednostronny, dotyczący tylko jednego stawu. Zesztywnienie może być spowodowane rozrostem tkanki łącznej, chrzęstnej lub kostnej.
Wcześnie powstałe zesztywnienie (jedno- lub dwustronne) powoduje skrócenie gałęzi i trzonu żuchwy po stronie zesztywnienia i prowadzi do zaburzeń rozwojowych zarówno żuchwy, jak i szczęki, zmian warunków zgryzowych, procesu wyrzynania się zębów. Chorzy zazwyczaj mają tzw. ptasi profil (silnie cofnięta broda, głęboki, niekiedy otwarty zgryz, protruzyjne ustawienie zębów szczęki z silnie zaznaczonym, jedno lub obustronnym niedorozwojem dolnego piętra twarzy). Dodatkowo występować mogą trudności w oddychaniu, pobieraniu pokarmów, utrzymywaniu należytej higieny jamy ustnej oraz w komunikacji werbalnej.
Co to jest staw skroniowo - żuchwowy (SSŻ)?
Staw skroniowo - żuchwowy (SSŻ) jest to staw łączący dolną
szczękę (żuchwę) z czaszką (kością skroniową). Dolna szczęka i czaszka są
połączone wieloma mięśniami i więzadłami, które funkcjonują harmonijnie
jeśli dolna szczęka jest w prawidłowej pozycji. Głowa kości żuchwy jest
nazywana kłykciem i pasuje do wgłębienia w kości skroniowej, zwanego dołem
stawowym. W celu prawidłowego funkcjonowania stawu potrzebny jest jeszcze
kawałek chrząstki zwany krążkiem stawowym. Działa on jak poduszka albo
amortyzator pomiędzy dwiema kośćmi.
Kiedy dolna szczęka otwiera się i zamyka, krążek pozostaje bez przerwy
pomiędzy kłykciem i dołem stawowym. Kiedy tak się dzieje, mamy do czynienia
ze zdrowym SSŻ i pacjent może szeroko otworzyć usta bez żadnego dyskomfortu
i żadnego odgłosu. Przy normalnym stawie pacjent jest w stanie podczas
maksymalnego otwarcia szczęk włożyć między zęby trzy palce. W przypadkach,
gdy SSŻ funkcjonuje prawidłowo i krążek stawowy jest w prawidłowej pozycji,
mięśnie głowy, szyi i ramion funkcjonują relatywnie
bez bólu.
porównaj budowę stawu skroniowego Marcelki korzystając z zamieszczonych tu zdjęć tomograficznych i pantomograficznych